ระบบเกษตรผสมผสาน

ระบบเกษตรผสมผสาน หมายถึง ระบบเกษตรที่มีการปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์หลายชนิดในพื้นที่เดียวกัน มีการเกื้อกูลประโยชน์ซึ่งกันและกันอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
- อาศัยหลักการอยู่ร่วมกันระหว่างพืชกับพืช หรือพืชกับสัตว์ และสิ่งแวดล้อมที่มีความสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสม
- มีการใช้ปัจจัยการผลิต ที่ดิน แรงงาน ทุน และทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ
- รวมถึงการหมุนเวียนนำวัสดุเหลือใช้จากการผลิตชนิดหนึ่ง มาใช้ให้เกิดประโยชน์กับการผลิตอีกชนิดหนึ่ง เช่น การเลี้ยงไก่บนบ่อปลา การเลี้ยงผึ้งในสวนผลไม้

แนวทางการดำเนินงานระบบเกษตรผสมผสานตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
แนวทางการประหยัด(ไม่ต้องซื้อ) ตัวอย่างคือ- ปลูกเอง เช่น ปลูกข้าว ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด พริก มะนาว โหระพา ใบแมงลัก
เป็นต้น
- ผลิตเอง เช่น ทำแชมพู สบู่ น้ำยาล้างจาน ปุ๋ยชีวภาพ ใช้เอง
เป็นต้น
"ปลูกเอง ผลิตใช้เองในครัวเรือน"
"พอกินเหลือขาย"
"มีข้าวไว้กินคือภูมิคุ้มกัน"
แนวทางจัดการดิน
"ต้นไม้จะงาม ดินต้องดี"
ต้องมีการตรวจวิเคราะห์ดินทุกปี เพื่อให้ทราบว่าขาดธาตุอาหารอะไร มีค่า PH เท่าไหร่และอินทรียวัตถุในดินมีมากหรือน้อยจะได้ปรับปรุงบำรุงดินได้ถูกต้อง
แนวทางการสร้างรายได้รายวัน
สามารถเก็บผลผลิตได้ทุกวันเช่นการปลูกพืชหมุนเวียน(สัปดาห์ละ10แปลง)การเพาะเห็ดหมุนเวียน (เดือนละ 500ก้อน)การปลูกพืชไร่หมุนเวียน(เดือนละ 1-2 ไร่)ไม้ดอกหมุนเวียน
(2สัปดาห์/แปลง)และการผลิตไม้ประดับหมุนเวียน(สัปดาห์ละ100ต้น)
แนวการสร้างรายได้รายเดือน
ปลูกพืชที่เกบผลผลิตได้เดือนละครั้งเ มะพร้าว กล้วย มะละกอ
ชมพู่ ฝรั่ง เป็นต้น
แนวการสร้างรายได้รายปี
ปลูกพืชที่เก็บผลผลิตได้ปีละครั้ง เช่น ส้มโอ มะม่วง ลำไย กะท้อน ทำนาข้าว เลี้ยงเป็ดและเลี้ยงไก่
แนวทางการปลูกพืชระยะยาวเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม
ปลูกพืชระยะยาวสร้างมูลค่า ไม้ป่าต่างๆเช่น สัก ยางนา พะยูง
ปลูกพืชเป็นแนวรอบพื้นที่เพื่อป้องกันลม และได้ประโยชน์จากเนื้อไม้ในอนาคต
แนวทางการตลาด
- ขายตรง
- สมัครสมาชิกโรงงาน
- การรวมกลุ่มเกษตรกร
- จัดอบรม SML OTOP และ ถ่ายทอดเทคโนโลยี
ประโยขน์จากการทำเกษตรผสมผสาน(ข้อได้เปรียบ)
- ลดความเสี่ยง ความแปรปรวน ลม ฟ้า อากาศ
- ลดความเสี่ยง ความแปรปรวน ราคาผลผลิต
- ลดความเสี่ยง ความแปรปรวน ระบาดศัตรูพืช
- เพิ่มรายได้กระจายรายได้ตลอดปี รายวัน รายเดือน รายปี
- มีความหลากหลายของพืช โดยรักษาระบบนิเวศในพื้นที่
- ช่วยการกระจายรายได้ ให้มีการจ้างแรงงานลดปัญหาการว่างงาน
- เกิดการหมุนเวียนกิจกรรมต่างๆไร่นา สามารถใช้ที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด
- อาหารเพียงพอบริโภคในครัวเรือน
- ช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีในกลุ่มเกษตรกร
ข้อจำกัดของเกษตรผสมผสาน
- เกษตรมีที่ดิน แรงงาน ทุน เหมาะสมกับการเกษตรที่เลือก
- มีความขยัน อดทน
- มีการวางแผนจัดการทรัพยากรที่เหมาะสม
- มีระบบการตลาดที่ดี
สรุป
ระบบเกษตรผสมผสานสามารถใช้เป็นทางเลือกให้แก่เกษตรกร ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของเกษตรกรแต่ละราย คือต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
- ต้องขยัน
- มีแรงงานครอบครัวเพียงพอ
- มีที่ดินเป็นของตัวเอง
- เกษตรกรต้องมีความพร้อมในการจัดการได้แก่ หาความรู้ ข้อมูล มีความคิดสร้างสรรค์ ชอบสังเกต ช่างจดจำ และมีความตั้งใจจริงจึงจะประสบความสำเร็จ